The Banana

Benim gördüğümü siz de görüyor musunuz?

Asırların değiştirdiği teknoloji ve endüstri gibi sanat da değişiyor ve 21.yy’da duvara bantlanan bir muz 120 bin dolara satılabiliyor. 

Maurizio Cattelan’ın “bunu ben de yaparım”cıları çıldırtan eseri 2019 yılında tüm dünyada tanınır hale gelmişti. 120 bin dolara satışını yaptığı eserin akıbetini herkes heyecanla beklerken muz bir hafta içinde duvarda çürüyüp yok oldu. Tabi arada muzu alıp yiyenler de çıktı. Ama Cattelan’ın ortaya koyduğu sanat aslında muz ve banttan ibaret değildi -ki muz başka bir sanatçı tarafından yendikten sonra galeri tarafından yenilendi- Cattelan yaptığı satışlarla, sertifikası ile bir fikir sattı. Bu sayede iki nüshasını satın alan Art Basel Galerisi manavdan muz, nalburdan gri bant alarak duvarlarına istedikleri zaman bu eseri yerleştirebilme hakkına sahip oldu. 

Alışılagelmişin dışında değil mi?

Cattelan’ın yaptığı bu çalışmanın ses getirmesi muzu bantlamasındaki yetenek değil; bu kadar basit bir şeyin tüm dünyada ses getirebilmesi ve evet, 270 bin dolara satılabiliyor olması. Yapanın da alanın da  kimileri tarafından “aptal” addedildiği bu kavramsal sanat yüzlerce eserin olduğu Miami Sanat Fuarının en çok konuşulan işi haline geldiyse sizce bu işin sanatçısı gerçekten aptal olabilir mi? Ya da sanatçının eseri sattığı rakamın ve gördüğü ilginin kendisinden bağımsız bir rastlantı olduğunu düşünebilir miyiz gerçekten? Cattelan’ın önceki işlerine bakarsak hayır, bunun tesadüfi olmadığını tahmin edebiliriz. 

Ancak sosyal medya tutsaklığı ile artan ilgi yüzeyselliğini oldukça yüzeysel bir şekilde sunan, bir bakıma aşağılayıcı bir haraket olarak okuyabiliriz. 

Çünkü yaptığı şey duvara muz bantlamak kadar basit bir haraket ile binlerce insanı muz ile selfie çektirebilmek için saatler süren sıraya sokmaktı. Dolayısyla aslında sanatçının mesajını aşağıladığı katılımcılarla verebildiği bir haraketti. Evet, böyle baktığımızda oldukça üstenci. 

Ancak bence “Comedian”in üzerine yapılan tartışmalar, “meme”ler, absürd versiyonları, bunların hepsi, sanatın ne olduğuna ve neler yapabildiğine dair bir kocaman ve eğlenceli bir düşünme alanı sunuyor bize. Muz ve bant gibi değersiz şeyler bir değer ve bir fikir haline gelebiliyor. Ve bu bence sanatın mükemmel bir örneği.